Mag het ietsje meer zijn ?

We zijn ondertussen al aan dag vier van de Olympische Spelen en het resultaat voor ons Belgen is vooralsnog redelijk mager. Een bronzen medaille is mooi, enkele persoonlijke records en hier en daar een puike prestatie, maar het mag voor ons gerust ietsje meer zijn. We kijken natuurlijk nog uit naar enkele toppers die nog in titelkoers zijn of nog aan de bak moeten komen later deze (of volgende) week. Uiteindelijk zijn we als klein landje redelijk verwend op sportgebied de laatste jaren, enkel op de Olympische Spelen worden we vaak met de neus op de feiten gedrukt. De sporten waarin we overheersen zijn niet al te vaak de grote sporten of sporten die op zo'n groot toneel worden opgevoerd. We moeten ook niet beginnen zweven en overdrijven, bescheiden blijven, want dat is onze grootste troef en tegelijk ons zwaarste beperking ... laat ons dus toch maar stellen dat het gerust een béétje meer mag zijn.

Altijd maar meer willen is des mensens, we streven altijd naar het hoogst haalbare en zelfs dan nog wordt er snel gerelativeerd en overgegaan naar de orde van de dag. We vergeten al te vaak dat ook iets erg mooi kan zijn in z'n eenvoud. Ik haal dan ook graag even het vaatje met de abstracte spellen boven hier op de blog. Schaken, dammen, go en andere gipf-reeksen zijn zonder meer pareltjes als het op spelontwerp aan komt. Persoonlijk vind ik dat deze spellen in ieders persoonlijke top 10 zouden moeten staan, maar de realiteit toont ons iets anders. We worden hedentendage meer en meer overstelpt met coole artwork, honderden fiches in een kartonnen doos, een halve boom aan houten blokjes en meeples en prachtige plastic figuurtjes. Enkele jaren geleden hadden we Kris Burm, ontwerper van de gipf-reeks bij onze spellenclub op bezoek en die formuleerde het fenomeen als volgt : "Als je een peuter laat kiezen tussen een droge vitabis (koek) of een dinosauruskoek met chocolade, dan is de keuze snel gemaakt." Dit doet helemaal niets af aan de smaak en de kwaliteit van de vitabis, die ongetwijfeld veel gezonder zal zijn, maar het is nu eenmaal een ongelijke strijd. Het mag hier dus in meeste gevallen ook gerust ietsje meer zijn.

Misschien is het dan ook de hoogste tijd om in deze tijden van crisis te pleiten voor net dat ietsje minder. Goed zijn in je eenvoud, kwantiteit beperken en kwaliteit verhogen, het is iets waarnaar we moeten streven. Het is niet altijd makkelijk uiteraard want langs alle kanten worden we bestookt met al dat lekkers. Spiel staat stilaan terug voor de deur weet u wel. Het is als een moderne wortel die men voor een hongerig paard houdt ... wel liefste lezers, ik beloof dat ik mijn best ga doen om achter deze wortel te lopen, maar niet als een hongerig paard, eerder als een koppige ezel. Ons budget en onze nu al te kleine spellenkast zullen me ongetwijfeld dankbaar zijn. Het mag dus gerust een keertje ietsje minder zijn.

Meedoen is belangrijker dan ...

Met deze olympische slogan in gedachten start over enkele ogenblikken het grote olympische circus in Londen. Of we al dan niet eremetaal zullen meebrengen zal hoogstwaarschijnlijk van details afhangen. Kanshebbers hebben we zeker, maar op het moment van de waarheid is talent, kracht, uithouding en techniek niet altijd voldoende. Een nodige dosis geluk zal mee bepalen of we onze, toch-al-te-vaak-weggedrongen, vaderlandsliefde boven halen dezer dagen. Ik kijk alvast met argusogen naar de prestaties van onze atleten, die zich op dit evenement tot een heldenstatus kunnen opwerken.

Dat de beste niet altijd wint, is een interessante gedachte om eens mee te nemen naar spellenland. Hoe win je een spel? Speel je altijd om te winnen en is het dan je kunde, talent, inzicht of tactisch vernuft dat het verschil maakt? Het doel van een spel is uiteraard winnen, maar het is niet het winnen dat belangrijk is, maar het doel op zich. Een poëtisch doordenker die niet uit mijn bescheiden brein tevoorschijn wordt getoverd. Grootmeester-spelauteur Reiner Knizia vat in deze one-liner eigenlijk de essentie van héél dit artikel samen.

De olympische "speel"gedachte is natuurlijk maar wat ze is. Laat ons duidelijk zijn dat iedereen een spel aanvat om als overwinnaar uit de bus te komen. Doe je dit niet dan kunnen we hier nog oeverloze discussies gaan opstarten over begrippen als "spelbreker", "kingmaker" en andere "valsspelers". Pure tactiek en strategie mag in mijn ogen ook niet volledig bepalend zijn om een spel te winnen. Begrijp me niet verkeerd, een spel zonder geluksfactor is voor mij persoonlijk wel zéér interessant, maar een spel dat door middel van een bepaalde strategie altijd winnend wordt afgesloten, is de moeite niet waard om op tafel te leggen. Dan kan je je beter achter een excel-sheet zetten op je pc en op die rijen, kolommen en cijfertjes kicken.

Een atleet gaat altijd voor persoonlijk succes en dan is fatsoen soms ver te zoeken, maar het doel heiligt de middelen en enkel op die manier kan je een echt kampioen worden. Spellen met een pestfactor kunnen fantastisch leuk zijn, maar anderzijds ook zo mateloos irritant. Heb je niet de juiste speelgenoten dan kan een pestspelletje al gauw uitdraaien op een grommel links of rechts, een scheldtirade over en weer de tafel en in het slechtste geval een interruptie of volledige annulatie van de speelbeurt ... en dat mag natuurlijk niet de bedoeling zijn. Fairplay is en blijft het het sleutelwoord, maar enige vorm van incasseringsvermogen in dit type spellen is een must.

Als spellenliefhebber is het vaak moeilijk om je te specialiseren in één disciplines. Er is een overaanbod aan leuke spellen en dat brengt met zich mee dat meervoudige speelbeurten, en de daaraan gekoppelde gewenning en diepere inzichten in het spel, vaak uitblijven. Een spel wordt dan eerder gespeeld om te spelen, om aan te voelen hoe het speelt, of het mechanisme draait. Van alles wat en niets concreet genoeg is dan ook een patstelling waar we als veelspeler vaak in terecht komen. Gezien mijn fysieke bouw en uithoudingsvermogen op dit ogenblik ga ik daar zeker niet te zwaar aan tillen en laat ik het grote werk liever aan anderen over ... dus bij deze zullen we ons maar in de fauteuil gooien, beentjes omhoog en vol passie meeleven met de bovenmenselijke prestaties die geleverd zullen worden. Dan doe ik dat de volgende avonden wel fijntjes over door een hoopje karton en hout op tafel te leggen!

Den Vlaamschen Feestdag

Op 11 juli 1302 vond de Slag der Gulden Sporen plaats op het Groeningheslagveld nabij Kortrijk. Een hevige strijd tussen milities van het graafschap Vlaanderen en het leger van de Franse koning. De slag was in militair opzicht opmerkelijk, omdat keuterboeren met rieken en hooivorken en enkele boogschutters in staat bleken te zijn een ridderleger te bedwingen. In historiografisch opzicht is de slag van belang door de rol die deze vanaf de negentiende eeuw speelde in de Vlaamse bewustwording en de groei van de Vlaamse Beweging. Een belangrijke bijdrage tot de collectieve bewustwording van deze gebeurtenis in Vlaanderen werd ook geleverd door Hendrik Conscience's roman De leeuw van Vlaanderen (1838), die een geromantiseerd beeld van deze strijd biedt.

Het kleine Vlaanderen besefte ineens dat het toch wel wat kon betekenen. Hedentendage is de bewustwording nog steeds aan de gang. Vlaanderen staat ondertussen gekend als economisch krachtige, innovatieve en technologisch sterk uitgebouwde regio. Het politieke plaatje gaan we vandaag zeker niet aanraken, want dat zou ons dan weer te ver leiden. Spellenderwijs moet ik dan toch weer eerlijk bekennen dat het wat magertjes uitvalt. Binnen deze wereld hinken we toch enorm ver achterop naar mijn bescheiden mening. U mag me corrigeren (en ik hoop dan ook héél wat reacties te krijgen op dit bericht), maar ik kan bijzonder weinig Vlaamse uitgevers en spelauteurs uit mijn mouw schudden. Bijzonder pijnlijk blijkt dan ook telkens weer, dat wanneer er een Belgisch product op de markt verschijnt van onze Waalse collega's er geen Nederlandstalige spelregels zijn voorzien. Wij tellen nog steeds niet mee mijn beste vrienden!

Ik zie voorlopig ook niet onmiddellijk een nieuwe Pieter De Koninck of Jan Breydel ten tonele verschijnen in Vlaanderen, want als kleine speler doe je niet meer mee in deze steeds maar groeiende business. Of is dit toch weer onze valse bescheidenheid die de kop opsteekt? Waarom lukt het onze "slimme" noorderburen dan wel om succesvolle ondernemingen op te starten. Zij kijken verder dan hun neus lang is en brengen internationale versies van spellen uit. Een goed businessplan, een hypemachine, slim vertaalwerk, ... het draagt allemaal bij tot het succes van deze uitgeverijen. Ik kan er hen enkel een pluim voor geven, ook al moet ik af en toe de wenkbrauwen fronsen bij bepaalde spellen de er al dan niet verschijnen. Tot mijn spijt gaat de kwaliteit wel een beetje achteruit ten opzichte van de kwantiteit, maar op die manier moet je ook proberen te overleven en deze steeds groter wordende jungle.

Misschien moeten we toch terug meer gaan geloven in onze eigen kracht en op deze Vlaamse feestdag eens stilstaan bij deze strijd die zich al ver afspeelde voor België nog maar bestond. Misschien is het toeval dat ik voor het schrijven van dit artikel om vier uur 's nachts uit mijn bed ben gekomen. Ik lag toch wakker en als er dan een ideetje komt, dan begin je te schrijven. Niet dat er aan mijn deur werd geklopt en ik "Scilt ende vrient" niet mocht uitkramen. Misschien was het gewoon tijd om een signaal te geven om strijdvaardig te zijn, te geloven in onze eigen taal en ons eigen kunnen en hier trots op te zijn.